پیام آور بهار به بار نشست/کشت ۷۵۵ هکتار بیدمشک

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها: امسال زودتر از سالهای قبل درخت بیدمشک در این منطقه به گل نشسته و آمدن بهار طبیعت را به مردم خبر داده است، مردم این منطقه شکوفه‌های بیدمشک را به عنوان پیام آوران شادابی و آرامش می‌دانند و موسم چیدن شکوفه‌های بیدمشک را سرآغاز شکوفایی و سرسبزی طبیعت دل انگیز قلمداد می‌کنند.

در این فصل از سال که بیدمشک‌های بهاری بر روی شاخه‌های درختان می‌درخشند، زنان در مناطق مختلف آذربایجان غربی با استفاده از وسایل و ابزار آلات سنتی که به نی قازان در زبان ترکی معروف است، اقدام به عرق گیری از این گیاه با ارزش می‌کنند.

بیدمشک که در زبان آذری به بیدمیش و پئش پئشا شهره است، از تیره گیاهان بید است که اندازه آن از بید معمولی کوچک‌تر ولی سنبله‌های آن دارای اسانس معطری هستند، گل‌های بیدمشک پیش از باز شدن برگ‌ها ظاهر می‌شوند و معطرند، در بهترین نوع آن زردی رنگ گل بیشتر است.

در کنار استفاده بانوان آذربایجان غربی از عرق بیدمشک به عنوان شربت گوارا برای پذیرایی از مهمانان نوروزی، «نقل» که از جمله سوغات ارومیه است نیز با استفاده از این عرق معطر تهیه می‌شود.

شکوفه‌های بیدمشک در آذربایجان غربی طلایه داران بهار هستند

بیدمشک را می ‌توان به صورت درختچه ‌هایی که در کنار نهرها یا در حاشیه باغ‌های شهرهای آذربایجان غربی بخصوص در شهرهای ارومیه، سلماس و خوی کاشته می ‌شود دید، بیدمشک با نام آذربایجان غربی بخصوص ارومیه عجین است به طوری که نقل بیدمشک بویژه نوع ابریشمی آن و انواع عرق حاصل از بیدمشک با مصارف درمانی و دارویی شهرت خاصی در کشور و منطقه دارد.

با برداشت این محصول کار عرق گیری نیز آغاز می‌شود که در گذشته تمام محصول در خانه‌ها تبدیل به عرق و اسانس می‌شد، در زمان حاضر تعداد زیادی از واحدهای تبدیلی نیز این محصول را خریداری و تبدیل می‌کنند.

غیر از خواص درمانی شکوفه‌های بیدمشک، پوست درخت و برگ‌های آن نیز خاصیت ضد انگلی داشته و جوشانده آن انگل‌ها و کرم‌های معده و روده را از بین می‌برد.

به گفته مسئولان جهاد کشاورزی استان بیش از یک میلیون لیتر انواع عرقیات گیاهی در آذربایجان غربی تولید می‌شود که عرق بیدمشک بخش مهمی از آن را شامل می‌شود، تهیه عرق از این گیاه به صورت سنتی و همچنین در کارگاه‌ها بصورت صنعتی صورت می‌گیرد.

سالانه ۷۵ هکتار بیدمشک در آذربایجان غربی کشت می‌شود

معاون امور بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی آذربایجان غربی با اشاره به اینکه سالانه حدود ۷۵ هکتار از حواشی باغات و مزارع استان به صورت پراکنده بیدمشک کشت می‌شود افزود: از این میزان حدود ۷۵۰ تا ۹۰۰ تن محصول برداشت شده که ۲۵۰ تن در کارخانه‌های صنعتی استان و نزدیک ۷۰ تن در کارگاه‌های کوچک خانگی فرآوری و مابقی نیز به سایر استان‌های کشور صادر می‌شود.

مقصود قربانی تعداد کارگاه‌های صنعتی فعال استان در عرصه فرآوری بیدمشک را ۱۲ کارگاه عنوان و اعلام کرد: صادرات بیدمشک استان اغلب به استان‌های کشورمان صورت می‌گیرد که در کنار این امر به صورت تجارت چمدانی همچون استفاده در «نقل و حلوا» به سایر کشورها نیز صادر می‌شود.

وی با اشاره به این که بیدمشک درختچه‌ای کم هزینه و بی‌توقع است و هزینه نگهداری آن نیز بسیار کم است، کاشت این درختچه را از جمله درختچه‌های مقرون به صرفه‌ عنوان کرد و گفت: آذربایجان غربی به دلیل داشتن اقلیم مناسب با این گیاه از نظر کمیت و کیفیت از جمله استان‌های برتر کشور است.

معرفی فناوری استحصال بیدمشک و بادرنجبویه برای ثبت ملی

معرفی فناوری استحصال بیدمشک و بادرنجبویه برای ثبت در فهرست آثار ملی و میراث معنوی یکی از اقداماتی است که میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی در دستور کار خود قرار داده، آذربایجان غربی یکی از استان‌های غنی در استحصال عرقیات گیاهی کشور است.

معیارهای ثبت اثر در این پرونده به لحاظ حفظ هویت‌های فرهنگی، دانش و فنون تجربی مردم در شیوه‌های استحصال سنتی، مزایای پزشکی و درمان برخی بیماری‌ها، استفاده از شربت این عرق در مهمانی‌ها و اعیاد رسمی توسط خانواده‌ها مورد توجه است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در خصوص سطح زیر کشت بیدمشک به خبرنگار مهر گفت: سطح زیر کشت درختچه های بیدمشک در استان نزدیک به ۷۵ هکتار است که عمدتا به صورت حاشیه کاری در کنار باغها و مزارع کاشته می شود و سالانه بیش از ۹۰۰ تن شکوفه بیدمشک از سطح باغات استان برداشت می شود.

اسمعیل کریم زاده افزود: میانگین عملکرد در هکتار درختچه بیدمشک ۱۰ تن در هکتار است و شکوفه بیدمشک از باغات شهرستان های ارومیه و سلماس برداشت و به بازار عرضه می شود.

وی اضافه کرد: یک سوم شکوفه های تولیدی توسط واحدهای تبدیلی جذب و به عرق تبدیل می شود و نزدیک یک سوم آن در خانه ها استفاده شده و بقیه نیز در مصارف مختلف توسط واحدهای گلابگیری دیگر استان های کشور و تهیه نقل بیدمشکی در قنادی های ارومیه مورد استفاده قرار می گیرد.

وی با بیان اینکه عمر گل دهی این درختچه ۱۵ روز از اواخر اسفند تا اوایل فروردین ماه است افزود: حداکثر فاصله زمانی بین چینش شکوفه تا عرق ۷۲ ساعت است و از هر یک کیلو بیدمشک دو تا سه و نیم لیتر عرق برداشت می شود.